ISTORIJA PILIONA
Pilion je poznat jos iz davnih vremena kao “ terapijska planina “. Razlog za to su mnoge vrste lekovitih bilja, koje rastu u mnogim krajevima na Pilionu.
ISTORIJA PILIONA pocinje otprilike zajedno sa stvaranjem Jasona oko 300p.n.e. i kraljem Makedonije, Dimitrija Poliokrita. Dimitriada (period nazvan u to vreme), je postojala kao centar Magneta (naroda), I uspela je da prezivi mnoge napade od strane: Turaka, Gota, Slava, Bugara I Franga.
Za vreme VIZANTIJSKOG PERIODA, ne zapazamo mnoga ratovanja I borbe na Pilionu ( jer nisu postojali veliki gradovi u to vreme). Glavni centar ratovanja bila je veca oblast Tesalije I njeni gradovi napadnuti od strane plemena Gota (396p.n.e.),a zatim I Una (539-540p.n.e.).
Kada je grad Konstantinupolj 1204.g. usao u ruke stavrofora,tada je I njihov vodja osvojio I Tesaliju, zajedno sa Pilionom. 1222g Despot Ipeiros Teodor, oslobodio je okolinu. Posle toga Tesalija je usla u Tursko ropstvo.
U vreme Grcke revolucije, poznati svestenik tada, Antimos Gazis sa Piliona, pripremio je celokupnu oblast za borbu I oslobodjenje od Turaka. Pilion je ucesnik u Grckoj revoluciji, zajedno sa kapetanom Kirijako Basdeki, kao jednim od vodje. 7. Maja 1821g. svi pase iz okoline, ugusili su revolucionarni pokret, borbom I krvlju, na Pilionu.
To je bio prvi pokusaj za oslobodjenje. Drugi pokusaj je bio Marta 1854g.koji se I ovog puta zavrsio sudbonosno.
Na kraju, Pilion je postao oslobodjen tek 2.Novembra 1881 g. od strane pokreta I podrske stranih sila-Engleza.
Od 1830g. veci broj naroda sa Piliona, poceo je da se preseljava I spusta nize sa planine prema primorju, I stvara nova naseljena mesta. Vrlo cesto, ta naseljena mesta, postajala su centar I meta pirata, tako da su stanovnici bili ponovo primoravani da se sele I penju vislje na planinu. Pozeljna mesta su bila u blizini manastira.
Zakljucno sa mnogim navedenim nacinima preseljavanja stanovnistva na Pilionu, stvorena su I mnoga mesta za stanovanje, koja su I danas jedna od najvecih I vredna paznje. To su izmedju ostalih Zagora I Horefto.
Prvo I znacajno jezgro za naseljavanje I stvaranje danasnjeg mesta Zagore, bio je manastir Preobrazenja Gospodnjeg ( Metamorfosi tu Sotiriju ).
Manastir je osnovan oko 1160g.n.e. Bio je obdaren mnogim bogatstvom, a imao je takodje I dosta monaha. Nazalost , unisten je vatrom, koja ga je iznenada zahvatila avgusta 1887g. Oko manastira tada,stvoreno je prvo naseljeno mesto, koje se kasnije postepeno prosiravalo. Stvorene su I lokacije Sv.Djordja, Sv. Kiriaki I Sv.Paraskeve.
U novoj Zagori, pocela je da se ubrzano razvija poljoprivreda, trgovina, Hriscanski duh. Tako I na taj nacin je okolina pocela da cveta.
Primeri ovakvog napretka bile su bogate I visoko sagradjene kuce I vile, mnogi spomenici, kao I bogatstvo crkvenih tradicija I obicaja.
Medju znacajnim spomenicima u Zagori na prvom mestu je muzej- nekadasnja skola Rige Ferea, od koje je sacuvan jedan deo, I koji se nalazi na samom ulasku u Horefto. Veruje se da je to bio internat za prenociste ucenika stare skole.
Drugi izvori nalaza I napredka Zagore je nasledje 1200 vrsta starih izdanja knjiga, kodeksa I rukopisa nadjenih u staroj biblioteci Zagore. Mnoge od njih su poklon Patrijarha Kalinika Γ, I. Pringa, brace iz porodice Lapata I Volta.
Takodje oko 13.500 vrsta knjiga poklonili su biblioteci braca Konstantinos I Apostolos Konstantinidis, braca Aleksandros I Konstantinos Kasaveti, Teod. Afendulis, pesnik Konstantinos Tsangaradas, I mnogi drugi.
Sledeci primer razvoja Zagore I mesta Horefto je njihovo posedovanje jezgra za proizvodnju svile (25.000-30.000t.godisnje) I njihovog izvoza u Englesku, Dalmaciju, Nemacku I druge zemlje Evrope. Velike su I proizvodnje vune, koja se preradjuje I dovozi I iz drugih krajeva Grcke.
Tako na primer : Livadija je davala Zagori svoju skoro celokupnu godisnju proizvodju. Na taj nacin je Zagora zajedno sa lokalnom proizvodnjom I otkupljivanom vunom, bila jedinstvena u proizvodnji vune, pod nazivom “Nekadasnjoj Zagori”.
Za izvoz mnogih proizvoda sa Piliona, zasluzni su I trgovacki brodovi Zagore, koji su sa polazne luke iz Horefta, prevozili proizvode u mnoge druge vece gradove I luke Evrope, Konstantinupolja I Zmirne (Turska).
Tako su na zapadnoj strani Piliona glavna mesta od velike vaznosti I energicnog centra za trgovinu bile Zagora I Horefto.
Sto se tice mladjeg istorijskog perioda posebno je navesti da je 27. Oktobra 1916g. 199 mestana Zagore osnovalo zadrugu poznatu kao “ Otkupna stanica poljoprivrednih proizvoda Zagore”. Glavni otkup tada je bio krompir I lesnjaci.
Oko sredine sezdesetih godina pocinje proizvodnja jabuka pod nazivom Starkin Delises.Od tada pocinje jos brzi napredak Zadruge , tako da je 1980g. dozivela najveci nivo sa otkupom jabuka koje su presle sumu od 10.000-15.000tona na godisnjem nivou. Pored jabuka uporedno otkupljuju se I kruske, kivi, kesten, masline I dr.
Danas Zagora I Horefto pruzaju znacajne tradicionalne, kulturne, poljoprivredne I druge vrednosti. Odrzavanje raznih vrsta manifestavija u znak davne proslosti istorije I tradicije, kao I blagi I umereni razvoj turizma glavna su slika danasnjeg Piliona.
Isticajuci tako I prirodnu lepotu predela I okoline, zajedno sa prelepim plazama u tom kraju, dolazimo I do jedne od najlepsih plaza na Pilionu pod nazivom HOREFTO. Pilion spaja istoriju I legendu, divlji I pitomi mir, proslost sa sadasnjicom I ostavlja na posetioce utisak pravog raja.
